III.2
Precedente
Successivo
1177, marzo, X ind.
[cc. 36v A-37r A]
Orig.: Palermo, Bibl. Centr. Della Regione Siciliana, Tabulario di Monreale, perg. nr. Balsamo 130, di mm. 640+12×515.
Cop.: Bibl. del Seminario Arcivescovile di Monreale, ms. XX.E.8; Palermo, Bibl. Centr. della Regione Siciliana, Liber Pandectarum, ms. F.M. 14, f. 108.
Ed.:
Del Giudice M., Descrizione del tempio e monasterio di S. Maria Nuova di Monreale. Vite dei suoi Arcivescovi, Abbati e Signori col Sommario dei Privilegi, della detta Santa Chiesa di Giovan Luigi Lello. Ristampata ad opera del padre Don Michele Del Giudice priore cassinese, Palermo 1702, p. 71.
Reg.:
Lello G.L., Historia della Chiesa di Monreale, Palermo 1702, n. 15;
Garufi C.A., Catalogo illustrato del Tabulario di Santa Maria Nuova in Monreale, in Documenti per servire alla Storia di Sicilia pubblicati a cura della Società Siciliana per la Storia Patria, XIX, Palermo 1902, n. 20, pp. 13-14.
Regesto:
Teobaldo, abate e vescovo di Santa Maria Nova di Monreale, concede alla regina Margherita le libere elezioni all’interno del monastero di Santa Maria di Maniace, iniziato ad edificare grazie alla sua devozione, e il possesso del fonte battesimale e del cimitero. Ordina inoltre che il monastero di Maniace paghi annualmente a Monreale due libbre di cera e due d’incenso, e che il suo abate presti giuramento d’obbedienza a Santa Maria Nova di Monreale, e vi si rechi annualmente alla festa della consacrazione della chiesa.(1)
Tenor privilegii, qui dirigitur gloriose regine Margarite ex parte Theobaldi abbatis et episcopi Sancte Marie Nove, et est quasi per omnia similis tenori privilegi proximo precedentis(a).
In nomine dei eterni et salvatoris nostri Iesu Christi. Amen.
Domine Margarite illustri et gloriose regine, matri domini nostri gloriosissimi regis Willelmi Secundi et monasterio quod, largiente Domino, vos domina gloriosa regina statuistis hedificare ad honorem Dei et beatissime et gloriosissime(b) virginis Marie, in loco qui dicitur Maniacium;
Theobaldus indignus regalis monasterii Sancte Marie Nove abbas et episcopus.
In perpetuum.
Pia Christi fidelium vota eo propensius sunt in omnibus adiuvanda, quo in sanctis operibus maiori devocione cognoscuntur esse sollicita, et eorum iuste peticiones tanto magis sunt efficaciter audiende, quanto magis omnipotenti Deo esse conprobantur accepte.
Inde est, quod et meritorum vestrorum prerogativa non modicum excitati, et reverencia magnificencie vestre gloriosa(c) regina Margarita inducti, peticionibus vestris effectum eo libencius et efficacius cupimus impartiri, quo magis volunptatis et propositi vestri semper extitisse, didicimus, ecclesias Dei reverter colere, et iustas Christi fidelium preces misericorditer exaudire, licet enim vobis nichilominus deferre velimus tamquam gloriose regine, tamquam matri magnificentissimi et excellentissimi regis, hoc tamen est quod ad sinceriori vos caritate specialiter amplexandum cogit nos, amonet et invitat, quod cultui iusticie et operibus pietatis intenditis, quod locis venerabilibus misericordie convertitis oculos et pia sollicitudine providetis.
Unde(d), cum in honore beate Marie Dei genitricis et virginis predictum monasterium apud Maniacium vestris construere ceperitis opibus ut, ubi conventus institui debeat monachorum(e) et monasterium(f) ipsum nobis et ecclesie nostre cui nos licet indigni, disponente Domino, presidemus, pia vestri devoctio liberaliter obtulisset nos pium votum vestrum et laudabile propositum actendentes et in hac parte celsitudinis vestre desideriis satisfacere cupientes, monasterium ipsum presenti privilegio communimus, fratrum | nostrorum consilio statuentes ut, liceat fratribus eiusdem monasterii electiones abbatum de fratribus ipsius monasterii canonice celebrare; si vero aliqua discencio, quod Deus avertat, orta fuerit inter eos et in electione de fratribus ipsius monasterii celebranda unanimiter comunio(g) convenerit, liceat eis undecumque voluerint alium sibi eligere in abbatem, dummodo sit ordinis nostri; volumus autem firmiter et sancimus ut abbas et conventus eiusdem monasterii clericos, qui in eodem monasterio fuerint ordinandi a quocumque episcopo voluerint faciant ordinari, et fas sit eis a quocumque episcopo voluerint, crisma et oleum sacrum recipere. Ad hec, presenti scripto statuimus ut prefatum monasterium cimiterium et baptisterium habeat; in eodem autem monasterio nobis et ecclesie nostre reservamus aut abbas et fratres ipsius monasterii duas libras cere et duas incensi nobis et successoribus nostris annuatim persolvant, et ut dent nobis et successoribus nostris cum per Maniacium transierint, semel in anno victui necessaria pro XXXta hominibus et ordeum pro XXXta equitaturis. Volumus etiam, ut abbas ipsius monasterii intersit festo consecrationis ecclesie nostre, nisi forte eum vel infirmitate vel alia iusta et manifesta necessitate prepeditum venire non posse contigerit(h); quod si acciderit, in alio quolibet festo ad nostrum monasterium veniat a nobis vel successoribus nostris vocatus, preter in festo consecrationis ipsius ecclesie et in festo nativitatis et resurrectionis Domini et in festo Pentecostes et in omnibus sollempnitatibus beate Dei genitricis et virginis Marie; in hiis enim omnibus festivitatibus prescriptam ecclesiam Sancte Marie nolumus esse abbatis sui presencia desolatam, preterea si abbas eiusdem monasterii de aliquo fuerit accusatus vel impetitus(i) causam eius coram nobis vel successoribus nostris iuxta sacrorum canonum scita tractetur, discuciatur et terminetur; si vero, quod Deus avertat, deviaverit ab ordine suo, a nobis et successoribus nostris corrigatur et emendetur. Ad hec volumus ut, abbas sepedicti monasterii a nobis vel a quocumque Catholico episcopo nobis vel successoribus nostris eum benedici placuerit, munus benedictionis accipiat; insuper eciam volumus ut abbas ipsius monasterii nobis et successoribus nostris iuramentum obediencie faciant, et ad Sinodum vocatus accedat. Statuimus ergo, ut nobis aut alicui successorum nostrorum non liceat prescriptum monasterium temere perturbare aut ab eo vel tenimentis eius aliquid aliud quam prefatum est exigere vel quomodolibet extorquere vel eius possessiones auferre vel ablatas retinere;
si quis autem successorum nostrorum hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire presumpserit reum se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus, pax sit domini nostri Iesu Christi, quatinus hic bonis operibus insistentes, eterne pacis premia || mereantur in posterum adipisci.
Ad confirmationem vero omnium predictorum presens(j) privilegium scribi precepimus et bulla plumbea nostro tipario impressa iussimus roborari. Anno, mense et indictione subscriptis.
Anno dominice incarnationis M°C°LXXVII°, regni vero domini nostri Willelmi Dei gratia gloriosissimi et excellentissimi regis Sicilie, ducatus Apulie et principatus Capue anno XI°. Feliciter. Amen. Mense marcii, Xe indictionis.
† Ego Theobaldus regalis monasterii Sancte Marie Nove indignus abbas et episcopus manu propria roboravi.
† Ego frater Guillelmus indignus monachus et prior prescripta omnia concedo et confirmo.
† Ego frater Ymbertus indugnus monachus et subprior omnia concedo et confirmo.
† Ego frater Iohannes monachus et sacerdos subscripsi.
† Ego frater Willelmus eiusdem monasterii monachus et sacerdos subscripsi.
† Ego frater Mel monachus et sacerdos subscripsi.
† Ego frater Leo monachus et levita.
† Ego frater Philippus monachus et sacerdos.
† Ego frater Petrus monachus et sacerdos.
† Ego frater Iozolinus monachus et sacerdos.
† Ego frater Stephanus monachus et sacerdos.
† Ego frater Rossemannus monachus et sacerdos.
† Ego frater Morelianus monachus et sacerdos.
† Ego frater Iohannes monachus et sacerdos.
† Ego frater Willelmus monachus et sacerdos licet indignus.
† Ego frater Willelmus monachus et sacerdos.
† Ego frater Bene subscripsi.
† Ego frater Robertus monachus et sacerdos.
† Ego frater Adreas sacerdos et monachus subscripsi.
† Ego frater Tibertus monachus et sacerdos.
† Ego frater Randulfus monachus et levita.
† Ego frater Iohannes monachus et sacerdos.
† Ego frater Ieronimus presbiter et monachus.
† Ego frater Barbatus monachus et sacerdos.
† Ego frater Durandus subscripsi.
† Ego frater Tancredus monachus et sacerdos.
† Ego frater Dionisius sacerdos et monachus.
Note:
(a) Nel cod. p(re)cede(n)tis scritto nel margine destro del rigo successivo, invadendo parzialmente lo spazio riservato all'Invocatio.
(b) La prima -i- corretta su precedente e.
(c) Nel cod. la -a corretta su precedente e.
(d) Con segno abbreviativo su -e depennato.
(e) Con segno abbreviativo superfluo per -(n)-.
(f) Nel codice -riu(m) aggiunto nell'interlineo.
(g) Il segno abbreviativo in forma di 9 per (con)- corretto su precedente lettera.
(h) Nel cod. (con)ti- seguito da una lettera depennata.
(i) Così nel codice, s'intenda: impeditus.
(j) Ma nel codice p(re)sce(n)s.
(1) Il privilegio viene rinnovato il mese successivo, cfr. III.1.